Disediakan oleh :
Azmi Bin Ahmad
SMK Sultan Yussuf,
Batu Gajah,Perak.
Pengenalan:
1. Sistem beraja merupakan satu bentuk pentadbiran yang diamalkan di kebanyakan Negara Asia termasuklah Thailand dan Myanmar.
2. Sistem ini berasaskan campuran sistem tempatan dengan pengaruh agama Hindu dan Buddha melalui proses Keindiaan.
3. Di kedua-dua negara, raja merupakan ketua kerajaan yang berkuasa mutlak dalam semua aspek kehidupan meliputi politik, ekonomi dan sosial.
4. Thailand ditadbir oleh Dinasti Chakri bermula pada tahun 1782 dan berjaya mengekalkan kemerdekaan negara tersebut terutama hasil pentadbiran / pembaharuan Raja Mongkut dan Raja Chulalongkorn.
5. Myanmar pula ditadbir oleh Dinasti Konbaung (1752 – 1886) tetapi gagal mempertahankan kedaulatannya apabila jatuh ke tangan British pada 1886.
Isi:
Konsep Raja
1. Di Myanmar raja menduduki hierarki tertinggi dalam sistem feudal. Kanun India Manu meletakkan raja Myanmar bersifat separuh ketuhanan.
2. Rakyat tidak boleh mempersoalkan hak dan kehidupan raja. Raja-raja Myanmar juga terikat dengan konsep ‘dharma’ yang menjadi ikatan antara raja dengan rakyat.
3. Rakyat juga percaya raja mereka adalah jelmaan dewa melalui konsep ‘devaraja’.
4. Keadaan yang sama juga berlaku di Thailand yang mana raja-raja Thai juga terikat dengan konsep ‘dharma’ dan ‘devaraja’
5. Rakyat tidak boleh melihat raja dan apabila mengadap raja rakyat perlu meniarap, sujud dan menyembah tetapi keadaan ini telah dimansuhkan oleh Raja Mongkut.
6. Kedudukan dan ketinggian raja-raja di kedua-dua buah negara disokong oleh unsur kebendaan terutamanya gajah putih yang menjadi simbul kedaulatan dan kegagahan sesebuah kerajaan serta pengiktirafan bahawa raja mempunyai kuasa luar biasa.
Peranan Raja:
Pentadbiran
1. Raja memainkan peranan utama dalam sistem pentadbiran dikedua-dua buah negara. Kuasa raja bersifat mutlak dan menyeluruh dalam pelbagai aspek termasuklah politik, ekonomi dan social.
2. Segala tindakan yang dilakukan oleh raja di kedua-dua negara tidak boleh dipertikaikan oleh rakyat malah di Thailand sesiapa yang mempertikaikan raja akan dihukum sebat 30 kali.
3. Dalam bidang pentadbiran, raja bagi kedua-dua buah negara dibantu oleh pembesar sama ada di peringkat pusat mahupun wilayah. Pada kebiasaanya raja bertanggungjawab melantik para pembesar. Di Myanmar terdapat pembesar seperti Wungyi, Wundsuk dan Atinwun (Atwinwon) manakala di Thailand pula para pembesarnya terdiri daripada Chao.
Perundangan
1. Raja bertanggungjawab menggubal undang-undang di negara masing-masing dengan nasihat daripada pembesar dan Brahmin dan bertindak sebagai pemutus dalam hal-hal yang berkaitan dengan undang-undang.
2. Raja dikedua-dua negara berperanan sebagai Ketua Hakim dan sebarang hukuman yang dijatuhkan adalah muktamat termasuklah hukuman mati.
3. Di Myanmar, Raja dianggap sebagai penggubal undang-undang Wagaru Dhammathal (ringkasan undang-undang Manu India) dan Brahmin adalah penasihat utama raja dalam bidang perundangan.
4. Raja-raja Thailand menggunakan Kod Undang-undang Tiga Tera yang dipengaruhi oleh unsur Hindu dan Buddha. Raja dianggap sebagai hakim dan boleh menjatuhkan hukuman mati.
5. Kod Undang-undang Tiga Tera menjelaskan raja adalah pemilik tanah, wakil tuhan dan berkuasa mutlak malah soal hidup-mati seseorang rakyat bergantung kepada raja.
6. Walau bagaimanapun kuasa mutlak raja dikedua-dua negara telah diseimbangkan oleh agama Hindu-Buddha agar raja tidak bertindak sewenang-wenangnya.
Melantik Pembesar
1. Di Myanmar dan Thailand, pembesar merupakan tulang belakang dalam pentadbiran. Pembesar merupakan pembantu kepada raja dalam menjalan pentadbiran sama ada di peringkat pusat, wilayah mahupun daerah. Kebanyakkan pembesar adalah kaum kerabat raja.
2. Pembesar-pembesar di Myanmar terdiri daripada Atwinwun (raja muda), wungyi (ketua menteri), wundauk (menteri muda), atinwun (pegawai istana), myowun (gabenor daerah) dan myotungyi (ketua Bandar).
3. Pembesar-pembesat di Thailand pula terdiri daripada Chao ( kerabat diraja yang menjadi menteri kanan).
Ekonomi
1. Raja-raja Myanmar dan Thailand berkuasa ke atas semua tanah kerajaan dan dianugerahkan kepada para pembesar untuk ditadbir dan diusahakan.
2. Raja-raja kedua-dua Negara menguasai hasil negara terutamanya pungutan cukai, hasil pertanian, perdagangan dan lain-lain. Pembesar menjadi perantara antara raja dan rakyat dalam kegiatan ekonomi raja.
3. Walau bagaimanapun terdapat beberapa komoditi ekonomi yang menjadi monopoli diraja. Di Myanmar perlombongan permata, kayu jati, petroleum dan kapas manakala di Thailand, beras merupakan monopoli diraja hinggalah ditamatkan oleh oleh Rama III.
Ketua Agama
1. Pemerintah Myanmar dan Thailand dikaitkan dengan unsur Buddha terutama Buddha Theravada yang menerapkan konsep kosmologi dan keselarian antara Tuhan dan manusia. Kerajaan dianggap lambang kepada konsep kosmos dengan istana dianggap sebagai pusat kawalan cakerawala. Golongan Brahmin adalah panasihat raja dalam hal keagamaan
2. Di Myanmar raja adalah penaung segala upacara keagamaan malah bertanggungjawab terhadap pembinaan kuil / pagoda malah bertanggungjawab terhadap kesuciannya. Raja Mindon pernah menjadi Sami Buddha malah berusaha mengembalikan kegemilangan Buddha termasuklah mebina Pagoda Besar di Bandar Mandalay.
3. Di Thailand juga keadaannya hampir sama yang mana raja merupakan penaung kepada ucapara keagaamaan malah Raja Mongkut sendiri pernah menjadi sami Buddha dan terlibat termasuklah dalam usaha membina kuil / wat.
Perpaduan dan kesejahteraan rakyat
1. Di Myanmar raja bertanggungjawab terhadap kewujudan perpaduan dan kesejahteraan rakyat dan merupakan pelindung kepada rakyat daripada sebarang bentuk ketidakadilan mahupun pencerobohan luar. Keadaan ini akan membawa kepada kesetiaan yang tidak berbelah bahagi rakyat terhadap raja.
2. Di Thailand raja berperanan melindungi rakyat daripada penindasan dan pencerohan luar malah bertanggungjab untuk mewujudkan perpaduan dan kesejahteraan hidup rakyat.
3. Raja juga berperanan untuk mengekalkan adat resam tempatan kerana ia juga merupakan faktor penyumbang kepada perpaduan dan kesejahteraan rakyat dikedua-dua negara.
Kesimpulan
1. Sebagai kesimpulan, kita dapati bahawa sistem pemerintahan beraja yang diamalkan di Myanmar dan Thailand mula mengalami perubahan setelah kemasukan kuasa-kuasa Barat di negara mereka.
2. Di Thailand, peranan raja-raja tidak mengalami perubahan dari segi politik, ekonomi dan sosial tetapi perubahan dilakukan oleh raja-rajanya seperti Mongkut dan Chulalongkorn agar pentadbirannya setanding dengan Barat.
3. Berlainan pula di Myanmar yang mana mulai 1826 kuasa politik raja-rajanya mula berkurangan hinggalah seluruh kuasa tersebut jatuh ke tangan British apabila Myanmar tewas dalam Perang Inggeris-Myanmar III pada 1886.
Rujukan:
1. Mahdi Shuid dan Sazlina Othman, Pra-U Sejarah Asia, 2005, Petaling Jaya, Pearson.
2. Ranjit Singh Malhi, Sejarah Kertas 2 STPM, 1989. Kuala Lumpur, Federal.
3. Ong Loo Chen, Sejarah STPM Kertas 940/2, 2005, Bangi, Penerbitan Pelangi.
4. Norizan Yusof, Sejarah Asia Tenggara, Asia Selatan dan Asia Timur 1800-1963, 2003, Petaling Jaya, Federal.
5. Rahman Mustar dan Raihanulazmi Muhamad, Lembaran Praktis Sejarah Asia Tenggara, Asia Selatan dan Asia Timur 1800-1963, 2005, Puchong, Local Pub.
11 Mac 2008